آیا رابطه‌ای بین رعد و برق و رشد گیاه قارچ وجود دارد؟

دانستنیها - اول از همه باید تذکر دهیم که قارچها گیاه نیستند. آنها حتی خویشاوند نزدیک گیاهان هم نیستند و هیچکدام از ویژگیهای گیاهان (پلاستید، فتوسنتز، دیواره سلولزی...) در قارچها دیده نمیشود. بنابراین نمیتوان بههیچوجه قارچها را فرمانرو گیاهان ردهبندی کرد؛ بلکه قارچها خودشان یک فرمانرو جدا هستند. جالبتر از همه اينكه قارچها خویشاوندی نزدیکتری با جانوران دارند. درواقع سلولهای جانوران و قارچها شباهتهای غیرقابلانکاری با یکدیگر دارند که نشان میدهد نخستین نیاکان جانوران (که موجوداتی تکسلولی و آبزی بودند) از پسرعموهای نزدیک نیاکان قارچها بودهاند. و اما تأثیر رعد و برق بر رشد قارچها. این موضوع هرچند یک افسانه عامیانه است و ما همیشه گفتهایم باید به افسانههای عامیانه با نگاهی منتقدانه نگاه کنیم؛ اما احتیاط در پذیرفتن اینگونه افسانهها همیشه به معنای اشتباه بودن آنها نیست. روش علمی این است که چنین موضوعاتی-که پیش از بررسی میتوان آنها را به مثابه یک فرضیه قلمداد کرد- با رعایت شرایط استنتاج علمی بررسی شوند و در صورتی که بررسیهای علمی در راستای تأیید این فرضیات بودند، آنها را بهعنوان نظریه (یعنی موضوعی که بررسیهای کنونی علمی نشان میدهد احتمالا حقیقت دارد) مطرح میکنیم. باید توجه کرد که نتایج بررسیهای علمی را هم باید از راههای مورد اطمینان و سختگیرانه منتشرکرد؛ وگرنه نتایج آزمایشهایی که مثل افسانههای عامیانه دهنبهدهن نقل شود، ارزش و اعتباری ندارد. مهمترین راه مورد اطمینان هم انتشار مقالات علمی در نشریات تخصصی؛ آن هم با داوریهای سختگیرانه برای پرهیز از انتشار ادعاهای بررسینشده یا نتایج همراه با بیدقتی است. در مرحله بعد اخبار علمی (که توسط روزنامهنگاران حرفهای علم تهیه میشود) که مستقیما با ارجاع به مقالات تخصصی دانشمندان منتشر میشوند میتواند راهی برای انتشار نسبتا خالی از اشکال این نتایج برای اغلب مردمی باشد که وقت و حوصله مطالعه مقالات فنی را ندارند. درباره رابطه میان قارچ و رعد و برق هم خوشبختانه این بررسی صورت گرفته و نشان داده بارندگی شدید و رعد و برق باعث رویش هاگهای قارچهایی میشود که منتظر چنین فرصتی بودند. پتانسیل الکتریکی فوقالعاده زیادی که بر اثر رعد و برق برای مدت کوتاهی در خاک ایجاد میشود (چیزی حدود ۱۰۰-۵۰ هزار ولت طی مدت ده میلیونیم ثانیه) میتواند تا ۸۰ درصد باعث افزایش تعداد قارچهای رشدکرده شود. دلیل این واکنش قارچها به رعد و برق مشخص نیست؛ اما یک فرضیه دراینباره مطرح شده که میگوید این افزایش رشد، یک واکنش به خطر است تا در برابر قارچهایی که ممکن است بر اثر رعد و برق سوخته باشند، قارچهای جدید بیشتری رشد کنند. به علاوه رعد و برق باعث تبدیل نیتروژن جو (که برای ساخت پروتئین ضروری است ولی امکان جذب آن برای اغلب جانداران وجود ندارد) به مولکولهای قابل جذب توسط قارچها میشود.